Informacje ogólne

Kilka podstawowych informacji, które warto wiedzieć przed wyjazdem do Stambułu.

Rys historyczny

Stambuł to największe miasto Turcji. Zamieszkiwane przez ponad 11 milionów osób jest centrum handlowym, przemysłowym, a także kulturalnym kraju. Leży na dwóch kontynentach - Europy i Azji, u brzegów Bosforu, obmywane jest przez wody Morza Czarnego. Jego początki sięgają starożytności, pierwotnie jako Bizancjum, jako kolonia grecka VII w. p.n.e., aż do IV w. n.e., kiedy to cesarzy rzymski Konstantyn I Wielki przemianował nazwę miasta na Konstantynopol - również w czasach bizantyjskich i osmańskich. Dopiero w 1930 roku rząd turecki wystąpił z oficjalnym apelem o używanie nazwy Stambuł. Jego znaczenie odnosi się od zniekształconych greckich słów, które oznaczały "do miasta".

Przez wieki miasto przechodziło z rąk do rąk, tworząc na przestrzeni lat istną mieszankę kulturową oraz religijną. Od Greków, przez Galów, Rzymian, następnie oblegane było przez Arabów czy handlarzy z włoskiej Wenecji oraz Genui. W XV wieku do głosu zaczęli dochodzić Osmanowie. W efekcie na początku XVI wieku kalifat został przeniesiony do dzisiejszego Stambułu, co uczyniło z miasta centrum islamskiego świata. Kolejne lata zaowocowały licznymi pałacami czy meczetami, które dodatkowo upiększały miasto. Z biegiem czasu starano się wprowadzać elementy baroku oraz rokoko, co miało nawiązywać do typowo europejskiej architektury. W 1919 roku wkroczyły wojska alianckie. Kolejne lata przyniosły następne zmiany. Stolica Turcji została przeniesiona do Ankary (1923), a w 1930 roku nazwę miasta przemianowano właśnie na Stambuł.

Religia

Religia odgrywa znaczącą rolę w życiu Turków. W samym Stambule istnieje ponad 2500 czynnych meczetów! Pierwszy zbudowano po azjatyckiej stronie miasta w dzielnicy Kadikoy. Jego odpowiednikiem po europejskiej części był Rumeli Hisari z 1452 roku. Udając się do meczetu należy pamiętać o stosownym ubiorze. Kobiety powinny mieć zakryte ramiona, a także unikać krótkich spodenek. Zresztą mężczyźni również powinni stronić od zbyt odważnych strojów. Przed wejściem do świątyni zdejmujemy obuwie, aby już stopę postawić na dywanie i w ten sposób zwiedzać wnętrza.

Sezon turystyczny i pogoda

Najcieplejsze miesiące w Stambule to lipiec i sierpień, kiedy to średnia temperatura powietrza sięga 27 stopni Celsjusza. Nieznacznie "chłodniej" jest w czerwcu i wrześniu. I właśnie wiosenne miesiące lub czas wczesnej jesieni są optymalne do zwiedzania miasta. Przede wszystkim jest nadal ciepło i temperatury z reguły wyższe niż w Polsce, a jednocześnie pogoda nie przeszkadza w poznawaniu poszczególnych miejsc.

Jedzenie i picie

Turcy palą papierosy i piją herbatę na potęgę. Niemal wszędzie zobaczysz mieszkańca Stambułu, który raczy się bursztynowym napojem w charakterystycznych, dość niskich i profilowanych szklaneczkach. Najlepiej - na słodko. Alternatywą dla herbaty jest kawa, najlepiej po turecku, pita w małych kubeczkach lub filiżankach. Równie popularne jest spożywanie jogurtu lub... salgam. Salgam to po prostu sok ze sfermentowanych czarnych marchewek. W smaku słonawy, momentami wręcz ostry. Zdecydowanie polecam wielbicielom odkrywania nowych smaków. Natomiast nie licz na to, że wszędzie popijesz obiad piwem, a jeśli już, to do wyboru znajdziesz Efesa, Efesa lub... Efesa. Przy odrobinie szczęścia znajdziesz zwykłego pilsa, ciemne lub też niefiltrowane. Fani mocniejszych trunków mogą posmakować raki, czyli wódki anyżkowej (45%), którą miesza się 1:1 z wodą. A jedzenie? Głównie kebaby lub kurczaki, które różnią się sposobem przyrządzenia, przyprawami i dodatkami na talerzu. Jeśli komuś się znudzi dość montonne menu, polecam pidę, czyli posiłek zrobiony z ciasta mniej więcej smakującego jak pizza. Na szybko do przegryzienia polecam w pobliżu mostu Galata kanapkę z makrelą prosto z rusztu. A na deser? Koniecznie słodkości! Na łasuchów czekają baklawa, chałwa czy kosteczki lokum. Warto spróbować!

Piłka nożna

Besitkas, Fenebahce i Galatasaray to w kolejności alfabetycznej piłkarska wielka trójka ze Stambułu. Trzeba przyznać, iż sporą popularnoscią cieszy się leżący w azjatyckiej części miasta Fenerbahce. Dowiemy się o tym m.in. na bazarach od sprzedawców, widząc flagi w witrynach sklepów, na meczach reprezentacji czy nawet w hostelach, gdzie hasło do sieci bezprzewodowej składa się z imienia i nazwiska jednego z piłkarzy. Nie znaczy to, iż pozostałe dwie ekipy należą do słabeuszy. Każda z drużyn ma na koncie po kilkanaście krajowych trofeów, które wypełniają klubowe muzea, oraz osiągnięcia na arenie europejskiej. W Stambule równie popularna jest koszykówka zarówno w wydaniu męskim, jak i żeńskim. Dość powiedzieć, iż dawniej w ekipie Besiktasu kilka występów zaliczył Allen Iverson, mający bogatą przeszłość w NBA.

Pieniądze

W Stambule walutą dominującą jest lira turecka, którą kupimy w kantorach dość gęsto rozsianych w okolicach popularnych miejsc turystycznych. W razie potrzeby można płacić w euro lub amerykańskimi dolarami. 

Język

Językiem urzędowym w Stambule jest turecki, ale bez problemu porozumiemy się po angielsku, zarówno w muzeach, jak i w knajpach. Również na bazarze ponegocjujemy w mowie Szekspira, a i niekiedy usłyszymy łamaną polszczyzną "dzień dobry" czy też "dziękuję". W ostateczności pozostają spojrzenia, gesty i półsłówka, które w ostateczności pozwalają na dogadanie się z miejscowymi.


Przepisy wjazdowe

Dokumentem uprawniającym do wjazdu na terytorium Republiki Turcji jest paszport ważny minimum 6 miesięcy od daty wjazdu. Wcześniej potrzebna była również wiza. Jednak od 2 marca 2020 roku nie potrzebują już tego dokumentu. Co to oznacza w praktyce? Oszczędność czasu i pieniędzy. 

Wyjeżdżając należy pamiętać, że nie wolno wywozić przedmiotów o charakterze zabytkowym, historycznym - nawet najmniejszych wręcz kawałków starych rzeźb, płaskorzeźb itp.

Jak dojechać?

Bardzo dobre połączenie ze Stambułem zapewnia nasz krajowy przewoźnik, czyli LOT. W niespełna 2,5 godziny z warszawskiego Okęcia lądujemy na lotnisku Ataturka. Warto sprawdzać również inne linie lotnicze, jak choćby WizzAir, który może uruchomić połączenie z Budapesztu, do którego z kolei można tanio dotrzeć np. z Modlina pod Warszawą. Na razie węgierskia firma czeka na pozwolenie od władz tureckich. Warto w tym miejscu nadmienić, iż linie Turkish Airlines należą do jednych z najlepszych w Europie (4 na 5 gwiazdek) według rankingu Skytrax.