Historia Gibraltaru

Historia Gibraltaru obejmuje prawie 3 tysiące lat, a pierwsze ślady osadnictwa na tych terenach, odkryte w XIX w., sięgają prawie 50 tysięcy lat. W czasach antycznych Skała Gibraltarska miała znaczenie symbolicznym i religijnym. Budowano tu świątynie i ołtarze poświęcone Heraklesowi. Platon określił skałę jednym ze Słupów Heraklesa, które oznaczały wówczas koniec znanego świata. Obecnie na Gibraltarze można zresztą zobaczyć pomnik symbolizujący właśnie Pillars of Heracles. W 228 p.n.e. kontrolę nad obszarem przejęła Kartagina, a w 206 p.n.e. Republika rzymska. Po jej upadklu tereny te zostały zajęte przez Wandalów, Gotów, a następnie trafiły do Królestwa Wizygotów. W VI wieku Gibraltar należał do Cesarstwa Bizantyjskiego. W 711 wylądował tu wódz Tarik ibn Zijad i był to początek podboju Półwyspu Iberyjskiego przez Arabów. Kolejne stulecia to okres rządów muzułmańskich i rozbudowy fortyfikacji na Gibraltarze.

W 1309 roku wojska hiszpańskie rozpoczęły oblężenie Gibraltaru i szybko go zdobyły. Wówczas całą arabską ludność wysłano do Afryki Północnej, a na jej miejsce sprowadzono osadników chrześcijańskich. Spokój trwał bardzo krótko, bo kilka lat później doszło do drugiego oblężenia Gibraltaru, tym razem przez Arabów, ostatecznie odpartego. W 1333 r. nastąpiło kolejne oblężenie, tym razem miasto zostało poddane, by wkrótce zostać zaatakowane przez Hiszpanów. Próba odbicia się nie udała, ale w szybkim czasie nastąpiła kolejna, kolejna i kolejna... 20 sierpnia 1462 roku, po ósmym oblężeniu, miasto zostało ostatecznie zdobyte przez wojska chrześcijańskie pod wodzą Juana Alonso de Guzmán.

W 1469 roku miasto zostało przekazane Żydom którzy przyjęli chrześcijaństwo, tzw. converso. Nie na długo. W 1501 roku Gibraltar został ponownie przyłączony do Hiszpanii, na prośbę Izabeli I. 10 lipca 1502 roku królowa nadała miastu herb, który jest używany do dzisiaj.

W tym okresie Gibraltar znacznie się rozrósł i obejmował nie tylko sam półwysep, ale też okoliczne miasta: La Línea de la Concepción, San Roque, Los Barrios i Algeciras, aż do Castellar de la Frontera, Jimena de la Frontera, Alcalá de los Gazules, Medina-Sidonia i Tarify. W 1506 roku doszło do dziesiątego oblężenia Gibraltaru.

Pierwsza militarna obecność Anglików w tym rejonie datowana jest na rok 1620. Flota angielska wróciła później na Gibraltar jako tymczasowy sojusznik Hiszpanów przeciwko Francji i Holandii. 1 sierpnia 1704 roku rozpoczęło się jedenaste oblężenie Gibraltaru. Miasto trafiło w ręce angielsko-holenderskie. Hiszpanie, wspierani przez Francuzów, próbowali odzyskać Gibraltar, ale ostatecznie się nie udało. W 1713 roku zgodnie z postanowieniami pokoju utrechckiego Gibraltar został przekazany Wielkiej Brytanii jako wieczysta kolonia.

W późniejszym czasie Brytyjczycy próbowali dokonać z Hiszpanią wymiany, ale ostatecznie doszło do wojny. Na mocy traktatu w Sewilli z 1729 roku została ustalona strefa neutralna między brytyjskim obszarem Gibraltaru a hiszpańską miejscowością La Línea de la Concepción o długości 600 toises (ok. 1140 m). W latach 1779-1783 połączone siły hiszpańsko-francuskie przeprowadziły wielkie oblężenie Gibraltaru, zakończone niepowodzeniem.

Miasto nie oszczędzały również epidemie - najpierw tyfusu, a później żółtej febry.

Na początku XIX wieku Gibraltar zaczął pełnić rolę bazy wypadowej Royal Navy, umożliwiając brytyjskim statkom blokadę portów w Tulonie, Kartagenie i Kadyksie. W 1830 roku rząd w Londynie zmienił status terytorium z Miasta i garnizonu Gibraltar w Królestwie Hiszpanii na Kolonię królewską Gibraltar. Odpowiedzialność za administrację od Ministerstwa Wojny przejęło nowo powstałe Biuro Kolonialne. W tym samym czasie powołano Królewską Policję Gibraltaru. Pod koniec XIX i na początku XX wieku Gibraltar coraz bardziej tracił na znaczeniu, ale ze względów militarnych zdecydowano o rozbudowie portu i stoczni. Szybko przyniosło to efekt podczas I wojny światowej, kiedy Gibraltar odgrywał ważną rolę podczas walk na morzu.

Wybuch hiszpańskiej wojny domowej dotknął także Gibraltar. Tutaj chronili się uchodźcy. Wojna przyczyniła się do podziału społeczności. W 1940 roku po niemieckim i włoskim ataku na Francję rząd brytyjski w obawie przed możliwością przystąpienia Hiszpanii do wojny ewakuował ludność cywilną i zastąpił ją personelem wojskowym. W Skale Gibraltarskiej wydrążono wówczas 48 km tuneli i zainstalowano również kilka dział przeciwlotniczych. Gibraltar był atakowany w czasie wojny kilkukrotnie. Niemcy przygotowały plan zajęcia Gibraltaru, lecz nie został on zrealizowany. Pierwsi cywile powrócili na Gibraltar w kwietniu 1944 roku.

W późniejszych latach podjęto rozmowy dotyczące dalszej przyszłości Gibraltaru. Kilkakrotnie przeprowadzono nawet referendum wśród mieszkańców, którzy woleli pozostać pod władzą UK. Hiszpanie, niezadowoleni z takiego obrotu spraw, wprowadzali różnego rodzaju restrykcje i ograniczenia dotyczące handlu, ruchu granicznego czy transferu dóbr. Przez wiele lat granica była nawet całkowicie zamknięta, a później dostępna jedynie dla osób z brytyjskim paszportem. Dopiero w roku 1985 ponownie otwarto granicę. Po tym wydarzeniu  zredukowaną obecność wojskową i zamknięto stocznię marynarki wojennej. Gibraltar opuściło także lotnictwo wojskowe, chociaż lotnisko pozostaje nadal oficjalnie bazą RAF. W 1990 roku oficjalnie zlikwidowano garnizon wojskowy, obecny na Skale od 1704 roku. Granic terytorium strzegą żołnierze rekrutowani spośród jego mieszkańców, sformowani w British Forces Gibraltar. Jedynymi żołnierzami brytyjskimi spoza terytorium stacjonujący na Skale, są marynarze z Gibraltar Squadron, jednostki Royal Navy.